Στη διακαναλική συνέντευξη ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι εκτός από το πρόβλημα του χρέους, η Ελλάδα πρέπει να επινοήσει μια νέα εθνική αφήγηση. Να διατυπωθεί δηλαδή μια κεντρική ιδέα για το ποιοί είμαστε, ποιά πράγματα μας ενώνουν, τί κάνουμε και για ποιά πράγματα μπορούμε να υπερηφανευόμαστε.
Πριν όμως αναζητήσουμε τη νέα εθνική αφήγηση, ας δούμε ποιά ήταν η παλιά:
Η σημερινή γενιά των 30άρηδων ξέρει την Ελλάδα σαν μια χώρα που είναι αναγνωρισμένη στο δυτικό κόσμο. Τόσο για την ιστορία της, όσο και για τη συνεχή πρόοδό της. Έχοντας μπει στην ΕΕ το 1981, η Ελλάδα άρχισε να “κάνει παρέα” με τα μεγάλα παιδιά. Και μάλιστα ενώ βρισκόταν σε μια περιοχή που τα “μεγάλα παιδιά” δεν έκαναν παρέα με κανέναν άλλο. Η Τουρκία ακόμα ήταν πολύ “ανατολίτικη” και τα υπόλοιπα Βαλκάνια ήταν πολύ κομμουνιστικά. Έτσι και η Ελλάδα ένιωσε ότι τη διαλέξανε μέσα από ένα σωρό, γιατί ήταν ξεχωριστή, κι έτσι σταμάτησε να μιλάει στα μικρότερα παιδιά.
Η είσοδος στην ΕΕ έφερε κοινοτικά κονδύλια και μια γενικότερη ανάταση, η οποία διαμοιράστηκε λιγότερο ή περισσότερο σε όλο τον κοινωνικό ιστό. Το βιοτικό επίπεδο ανέβαινε από χρόνο σε χρόνο και στα επόμενα χρόνια ο μέσος έλληνας πίστεψε ότι τα δύσκολα χρόνια είχαν περάσει ανεπιστρεπτί. Οι μισθοί μεγάλωναν, ο πληθωρισμός έπεφτε και η ανεργία έφτασε στο ιστορικό χαμηλό. Η οικονομία του κράτους μπορεί να μην πήγαινε καλά. Έγιναν 2 υποτιμήσεις της δραχμής αλλά, πάραυτα, τα χρόνια από το 1981 μέχρι το 2004 ήταν τα καλύτερα στην ιστορία της χώρας όσον αφορά στο βιοτικό επίπεδο.
Ενώ λοιπόν βρισκόταν σε εξέλιξη το “ελληνικό” όνειρο, επιλέχθηκε ο επαγγελματικός αθλητισμός ως κινητήριος τροχός της “εθνικής αφήγησης”. Κάτι για το οποίο η χώρα και οι πολίτες της έπρεπε να είναι περήφανοι. Το κράτος επένδυσε στον επαγγελματικό αθλητισμό και στα επόμενα χρόνια ήρθαν πολλές μαζεμένες επιτυχίες, σε εθνικό και συλλογικό επίπεδο. Οι επιτυχίες στον αθλητισμό δεν θα είχαν τόση σημασία για μια “κανονική” χώρα, αλλά στην Ελλάδα οι κυβερνήσεις και τα ΜΜΕ τις χρησιμοποίησαν για να αποδείξουν στο λαό ότι πλέον δεν είμαστε ένας φτωχός συγγενής της Ευρώπης. Και ο λαός, άλλο που δεν ήθελε.
Αν ζείτε σε κάποια άλλη χώρα, αυτή η θεωρία – ο αθλητισμός ως εθνική αφήγηση – μπορεί να σας φαίνεται υπερβολικός. Πρέπει απλά να δεχτείτε ότι στην Ελλάδα ο αθλητισμός για ένα μεγάλο μέρος των ανθρώπων είναι σημαντικότερο πράγμα από την πολιτική ή τη θρησκεία. Σημειωτέον στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 10 αθλητικές εφημερίδες εθνικής κυκλοφορίας, ενώ στη Γαλλία, μόνο 2.
Πέραν όμως του επαγγελματικού αθλητισμού, η χώρα δεν επένδυσε σε άλλους τομείς. Η βιομηχανία, η αγροτική παραγωγή, ο τουρισμός, οι υπηρεσίες, αφέθηκαν στις ικανότητες των επιχειρηματιών. Το κράτος δεν έκρινε σκόπιμο να διευκολύνει την ανάπτυξη συγκεκριμένων τομέων της οικονομίας, γιατί λίγο-πολύ όλοι οι τομείς της οικονομίας εξαρτώνταν από το κράτος. Και οι κυβερνήσεις ήθελαν να κρατάνε αυτή την ισορροπία, αφού τους εξασφάλιζε την επανεκλογή.
Στο ίδιο χρονικό διάστημα, συμβαίνουν κάποια σημαντικότερα γεγονότα:
- Το 1991, η Ελλάδα έγινε για πρώτη φορά χώρα-δέκτης μεταναστών. Επιτέλους κάποιοι θεωρούσαν την Ελλάδα ένα “καλύτερο μέρος για να ζήσεις”.
- Από το 1997 μέχρι το 2004 εν όψει των Ολυμπιακών αγώνων, έγιναν πολλά έργα υποδομών που ποτέ άλλοτε δεν είχαν γίνει στην Ελλάδα. Στην Αθήνα μόνο, μέσα σε 7 χρόνια ήταν έτοιμο το Μετρό, το τραμ, το νέο αεροδρόμιο και ένα πλήρες δίκτυο αυτοκινητοδρόμων. Ξαφνικά περπατούσες στην πόλη και όλα ήταν καινούργια.
- Το 2001, η Ελλάδα έγινε δεκτή στην ευρωζώνη.
Τα οποία γεγονότα, πασπαλισμένα με τις επιτυχίες στον αθλητισμό, κάνουν την Ελλάδα πρωτοσέλιδο στις ξένες εφημερίδες – για καλό λόγο τότε. Οι ξένοι ήξεραν φυσικά ότι η Ελλάδα δεν έγινε ξαφνικά μια χώρα-μοντέλο. Έβλεπαν όμως πρόοδο και δυναμική, η οποία λειτουργούσε σαν υπόσχεση ότι η χώρα βρίσκεται στη σωστή πορεία. Ο τουρισμός τονώθηκε ακόμα περισσότερο, η Ελλάδα είχε ένα νέο προϊόν να πουλήσει στην Ευρώπη. Την “ισχυρή Ελλάδα” όπως συνήθιζε να τη λέει ο τότε πρωθυπουργός.
Αντίθετα όμως από τις προβλέψεις για συνέχιση της σωστής πορείας - εκτός από τον επαγγελματικό αθλητισμό και σε άλλους τομείς - η Ελλάδα μετά από λίγα χρόνια βρίσκεται ένα βήμα πριν τη χρεωκοπία και μας έμεινε ο αθλητισμός. Κάτι σαν τη Σοβιετική Ένωση που μπορεί οι πολίτες να υπέφεραν, αλλά στον αθλητισμό ήταν πρώτοι στον κόσμο.
Τώρα λοιπόν, ο πρωθυπουργός εκφράζει την ανάγκη μιας νέας εθνικής αφήγησης. Πρέπει να επινοήσουμε ένα καινούργιο πράγμα για το οποίο η χώρα θα είναι περήφανη. Τον αρχαίο πολιτισμό και τη φυσική ομορφιά της χώρας τα έχουμε εξαντλήσει στις προηγούμενες δεκαετίες. Τον αθλητισμό επίσης. Ο πρωθυπουργός πιστεύει ότι η “νέα εθνική αφήγηση” θα έχει σαν κινητήριο τροχό την “πράσινη ανάπτυξη”. Μήπως ήρθε η ώρα να ετοιμάσουμε την πρώτη από τις 10 οικολογικές εφημερίδες;
Το σίγουρο είναι ότι η επόμενη γενιά θα είναι η πρώτη που θα περάσει χειρότερα από την προηγούμενή της. Θα μπει σε υποχρηματοδοτούμενα πανεπιστήμια, δεν θα έχει την ευκαιρία να σπουδάσει στην Αγγλία, δεν θα πάρει δικό της αυτοκίνητο στα 18 και πιθανότατα θα αναγκαστεί να δουλέψει πριν τελειώσει το πανεπιστήμιο. Οι μισθοί της θα είναι χαμηλότεροι και το εργασιακό περιβάλλον χειρότερο. Με άλλα λόγια δεν θα έχει “πλάτες” για να στηριχτεί. Από την άλλη πλευρά – ευτυχώς – δεν θα έχει τη δυνατότητα να παίξει τις οικονομίες της στο χρηματιστήριο, όπως έκανε ένας συμφοιτητής μου το 1998, με την ελπίδα να γίνει πλούσιος.
Η νέα γενιά θα γνωρίσει την Ελλάδα που θα έχει τη ρετσινιά του παρελθόντος, μια χώρα στην άκρη του χάρτη της Ευρώπης που – σαν τον συμφοιτητή μου – πίστεψε ότι ήταν ανεξάρτητη και ότι θα πλουτίσει χωρίς να χρειαστεί να δουλέψει.
Εν τω μεταξύ, αύριο έχουμε το β' γύρο των περιφερειακών και δημοτικών εκλογές. Για κάποιο λόγο, σχεδόν όλοι οι υποψήφιοι, έχουν νιώσει την ανάγκη να μας πούνε τη γνώμη τους σε σχέση με το Μνημόνιο (ήδη έγινε κύριο όνομα το Μνημόνιο και γράφεται με κεφαλαίο Μ).
Μάλιστα κάποιος υποψήφιος περιφερειάρχης (που έμεινε έξω από τον α' γύρο) είχε στην αφίσα του το πρόσωπό του και δίπλα έγραφε δίπλα με μεγάλα γράμματα “Όχι στο μνημόνιο”. Με μικρότερα κάπου κάτω-κάτω, γράφει το όνομά του - ίσως γι'αυτό απέτυχε να περάσει στο β' γύρο. Πώς να θυμηθεί ο έρημος ο ψηφοφόρος το όνομά του;
Με άλλα λόγια είναι σαν εγώ να είμαι υποψήφιος δήμαρχος της Νέας Υόρκης και στην προεκλογική μου καμπάνια να βάζω σαν βασικό σύνθημα ότι είμαι εναντίον του Health Care, ή του πολέμου στο Ιράκ. Οκ, φυσικά ο καθένας μας έχει δικαίωμα στη γνώμη – αλλά ο πολίτης της Νέας Υόρκης θα ψηφίσει εμένα για να καταγγέλω τον πόλεμο στο Ιράκ ή για να μαζεύω τα σκουπίδια από τους δρόμους;
Το παράδοξο είναι ότι δηλώνω “όχι στο μνημόνιο”, αλλά βάζω υποψηφιότητα για περιφερειάρχης Αττικής, δηλαδή για “πρωθυπουργός” της μισής Ελλάδας. Λες και το έργο που θα έχω να κάνω σαν περιφερειάρχης, θα το κάνω με αττικές δραχμές που θα κόψω μόνος μου, και όχι με τα “βρώμικα” λεφτά της ΕΕ και του ΔΝΤ.
RSS Feed